శ్రీ రామాయణం అరణ్యకాండ సర్గ 31
త్వరమాణస్తతో గత్వా జనస్థానాదకమ్పనః.
ప్రవిశ్య లఙ్కాం వేగేన రావణం వాక్యమబ్రవీత్..3.31.1..
జనస్థానస్థితా రాజన్రాక్షసా బహవో హతాః.
ఖరశ్చ నిహతస్సఙ్ఖ్యే కథఞ్చిదహమాగతః..3.31.2..
ఏవముక్తో దశగ్రీవః క్రుద్ధ స్సంరక్తలోచనః.
అకమ్పనమువాచేదం నిర్దహన్నివ చక్షుషా..3.31.3..
కేన రమ్యం జనస్థానం హతం మమ పరాసునా.
కో హి సర్వేషు లోకేషు గతిం చాధిగమిష్యతి..3.31.4..
న హి మే విప్రియం కృత్వా శక్యం మఘవతా సుఖమ్.
ప్రాప్తుం వైశ్రవణేనాపి న యమేన న విష్ణునా..3.31.5..
కాలస్య చాప్యహం కాలో దహేయమపి పావకమ్.
మృత్యుం మరణధర్మేణ సంయోజయితుముత్సహే..3.31.6..
దహేయమపి సఙ్కృద్ధస్తేజసా.?దిత్యపావకౌ.
వాతస్య తరసా వేగం నిహన్తుమహముత్సహే..3.31.7..
తథా క్రుద్ధం దశగ్రీవం కృతాఞ్జలిరకమ్పనః.
భయాత్సన్దిగ్ధయా వాచా రావణం యాచతే.?భయమ్..3.31.8..
దశగ్రీవో.?భయం తస్మై ప్రదదౌ రక్షసాం వరః.
స విస్రబ్ధో.?బ్రవీద్వాక్యమసన్దిగ్ధమకమ్పనః..3.31.9..
పుత్రో దశరథస్యాస్తి సింహసంహననో యువా.
రామో నామ వృషస్కన్ధో వృత్తాయతమహాభుజః..3.31.10..
వీరః పృథుయశాశ్శ్రీమానతుల్యబలవిక్రమః.
హతం తేన జనస్థానం ఖరశ్చ సహ దూషణః..3.31.11..
అకమ్పనవచ శ్రుత్వా రావణో రాక్షసాధిపః.
నాగేన్ద్ర ఇవ నిశ్వస్య వచనం చేదమబ్రవీత్..3.31.12..
స సురేన్ద్రేణ సంయుక్తో రామస్సర్వామరైస్సహ.
ఉపయాతో జనస్థానం బ్రూహి కచ్చిదకమ్పన..3.31.13..
రావణస్య పునర్వాక్యం నిశమ్య తదకమ్పనః.
ఆచచక్షే బలం తస్య విక్రమం చ మహాత్మనః..3.31.14..
రామో నామ మహాతేజా శ్రేష్ఠస్సర్వధనుష్మతామ్.
దివ్యాస్త్రగుణసమ్పన్నః పురన్దరసమో యుధి..3.31.15..
తస్యానురూపో బలవాన్రక్తాక్షో దన్దుభిస్వనః.
కనీయాన్లక్ష్మణో నామ భ్రాతా శశినిభాననః..3.31.16..
స తేన సహ సంయక్తః పావకేనానిలో యథా.
శ్రీమాన్రాజవరస్తేన జనస్థానం నిపాతితమ్..3.31.17..
నైవ దేవా మహాత్మానో నాత్ర కార్యా విచారణా.
శరా రామేణ తూత్సృష్టా రుక్మపుఙ్ఖాః పతత్రిణః..3.31.18..
సర్పాః పఞ్చాననా భూత్వా భక్షయన్తి స్మ రాక్షసాన్.
యేన యేన చ గచ్ఛన్తి రాక్షసా భయకర్శితాః.3.31.19..
తేన తేన స్మ పశ్యన్తి రామమేవాగ్రతః స్థితమ్.
ఇత్థం వినాశితం తేన జనస్థానం తవానఘ..3.31.20..
అకమ్పనవచశ్రుత్వా రావణో వాక్యమబ్రవీత్.
జనస్థానం గమిష్యామి హన్తుం రామం సలక్ష్మణమ్..3.31.21..
అథైవముక్తే వచనే ప్రోవాచేదమకమ్పనః.
శృణు రాజన్యథావృత్తం రామస్య బలపౌరుషమ్..3.31.22..
అసాధ్యః కుపితో రామో విక్రమేణ మహాయశాః.
ఆపగాయాస్సుపూర్ణాయా వేగం పరిహరేచ్ఛరైః..3.31.23..
సతారగ్రహనక్షత్రం నభశ్చాప్యవసాదయేత్.
అసౌ రామస్తు సీదన్తీం శ్రీమానభ్యుద్ధరేన్మహీమ్..3.31.24..
భిత్త్వా వేలాం సముద్రస్య లోకానాప్లావయేద్విభుః.
వేగం వాపి సముద్రస్య వాయుం వా విధమేచ్ఛరైః..3.31.25..
సంహృత్య వా పునర్లోకాన్విక్రమేణ మహాయశాః.
శక్తస్సపురుషవ్యాఘ్రః స్రష్టుం పునరపి ప్రజాః..3.31.26..
న హి రామో దశగ్రీవ శక్యో జేతుం త్వయా యుధి.
రక్షసాం వాపి లోకేన స్వర్గః పాపజనైరివ..3.31.27..
న తం వధ్యమహం మన్యే సర్వైర్దేవాసురైరపి.
అయం తస్య వధోపాయస్తన్మమైకమనాశ్శృణు..3.31.28..
భార్యా తస్యోత్తమా లోకే సీతా నామ సుమధ్యమా.
శ్యామా సమవిభక్తాఙ్గీ స్త్రీరత్నం రత్నభూషితా..3.31.29..
నైవ దేవీ న గన్ధర్వీ నాప్సరా నాపి దానవీ.
తుల్యా సీమన్తినీ తస్యా మానుషీషు కుతో భవేత్..3.31.30..
తస్యాపహర భార్యాంత్వం ప్రమథ్య తు మహావనే.
సీతయా రహితః కామీ రామో హాస్యతి జీవితమ్..3.31.31..
అరోచయత తద్వాక్యం రావణో రాక్షసాధిపః.
చిన్తయిత్వా మహాబాహురకమ్పనమువాచ హ..3.31.32..
బాఢం కాల్యం గమిష్యామి హ్యేకస్సారథినా సహ.
ఆనయిష్యామి వైదేహీమిమాం హృష్టో మహాపురీమ్..3.31.33..
అథైవముక్త్వా ప్రయయౌ ఖరయుక్తేన రావణః.
రథేనాదిత్యవర్ణేన దిశస్సర్వాః ప్రకాశయన్..3.31.34..
స రథో రాక్షసేన్ద్రస్య నక్షత్రపథగో మహాన్.
సఞ్చార్యమాణశ్శుశుభే జలదే చన్ద్రమా ఇవ..3.31.35..
స మారీచాశ్రమం ప్రాప్య తాటకేయముపాగమత్.
మారీచేనార్చితో రాజా భక్ష్యభోజ్యైరమానుషైః..3.31.36..
తం స్వయం పూజయిత్వా తు ఆసనేనోదకేన చ.
అర్థోపహితయా వాచా మారీచో వాక్యమబ్రవీత్..3.31.37..
కచ్చిత్సుకుశలం రాజన్లోకానాం రాక్షసేశ్వర.
ఆశఙ్కే నాథ జానే త్వం యతస్తూర్ణమిహాగతః..3.31.38..
ఏవముక్తో మహాతేజా మారీచేన స రావణః.
తతః పశ్చాదిదం వాక్యమబ్రవీద్వాక్యకోవిదః..3.31.39..
ఆరక్షో మే హతస్తాత రామేణాక్లిష్టకర్మణా.
జనస్థానమవద్యం తత్సర్వం యుధి నిపాతితమ్..3.31.40..
తస్య మే కురు సాచివ్యం తస్య భార్యాపహారణే.
రాక్షసేన్ద్రవచశ్శ్రుత్వా మారీచో వాక్యమబ్రవీత్..3.31.41..
ఆఖ్యాతా కేన సీతా సా మిత్రరూపేణ శత్రుణా.
త్వయా రాక్షసశార్దూల కో న నన్దతి నన్దితః..3.31.42..
సీతామిహానయస్వేతి కో బ్రవీతి బ్రవీహి మే.
రక్షోలోకస్య సర్వస్య కశ్శృఙ్గం ఛేత్తుమిచ్ఛతి..3.31.43..
ప్రోత్సాహయతి కశ్చ త్వాం స చ శత్రురసంశయః.
అశీవిషముఖాద్దంష్ట్రాముద్ధర్తుం చేచ్ఛతి త్వయా..3.31.44..
కర్మణా కేన కేనాసి కాపథం ప్రతిపాదితః.
సుఖసుప్తస్య తే రాజన్ ప్రహృతం కేన మూర్ధని..3.31.45..
విశుద్ధవంశాభిజనాగ్రహస్త
స్తేజోమదస్సంస్థితదోర్విషాణః.
ఉదీక్షితుం రావణ నేహ యుక్తః
స సంయుగే రాఘవగన్ధహస్తీ..3.31.46..
అసౌ రణాన్తః స్థితిసధనివాలో
విదగ్ధరక్షోమృగహా నృసింహః.
సుప్తస్త్వయా బోధయితుం న యుక్తః
శరాఙ్గపూర్ణో నిశితాసిదంష్ట్రః..3.31.47..
చాపాపహారే భుజవేగపఙ్కే
శరోర్మిమాలే సుమహాహవౌఘే.
న రామపాతాలముఖే.?తిఘోరే
ప్రస్కన్దితుం రాక్షసరాజ యుక్తమ్..3.31.48..
ప్రసీద లఙ్కేశ్వర రాక్షసేన్ద్ర
లఙ్కాం ప్రసన్నో భవ సాధు గచ్ఛ.
త్వం స్వేషు దారేషు రమస్వ నిత్యం
రామస్సభార్యో రమతాం వనేషు..3.31.49..
ఏవముక్తో దశగ్రీవో మారీచేన స రావణః.
న్యవర్తత పురీం లఙ్కాం వివేశ చ గృహోత్తమమ్..3.31.50..
ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయ ఆదికావ్యే అరణ్యకాణ్డే ఏకత్రింశస్సర్గః..
శ్రీదీపిక 